Laten we eerlijk zijn: als de aarde écht aan het opwarmen is, waarom heb ik dan nog steeds een winterjas nodig in april? Precies. Klimaatverandering is net als lactose-intolerantie: iedereen heeft het erover, maar niemand snapt eigenlijk wat het nou écht is.
1. Psychologie: omdat mijn mening belangrijker is dan wetenschap
Waarom zou ik mijn levensstijl aanpassen als ik op Facebook precies kan vinden wat ik wil geloven? Dat noemen we confirmation bias, en het is heerlijk comfortabel. “De aarde warmt op? Nee hoor, ik heb net een sneeuwbal gegooid. Zo koud was het sinds 1987 niet meer!”
En dan dat gedoe met cognitieve dissonantie. Als ik toegeef dat mijn SUV een planeet-killer is, moet ik misschien… de bus nemen?! Dat klinkt als sociale zelfmoord. Dus dan liever gewoon ontkennen. Probleem opgelost, toch?
2. Economie: geld stinkt niet (maar olie wel)
Laten we niet doen alsof de wereld draait om idealen. Het draait om euro’s, baby. Fossiele bedrijven investeren miljoenen in… eh, eerlijke informatiecampagnes. (Lees: gemanipuleerde nepstudies en ‘klimaatsceptische denktanks’ vol gepensioneerde geologen met een faxapparaat.)
En je moet ook aan de mijnwerkers denken, toch? Als we die mensen een nieuwe baan zouden geven in de hernieuwbare energie, moeten ze misschien iets nieuws leren. En wie heeft daar nou zin in?
3. Politiek: ik stem liever op vrijheid dan op feiten
Klimaatverandering is gewoon een linkse uitvinding om ons vlees, auto’s en vliegvakanties af te pakken. Vandaag een CO₂-belasting, morgen verplicht in linnen broeken naar een vergaderkring over permacultuur.
Wetenschap? Dat is een mening. Mijn mening komt van een YouTube-kanaal met een naam als “RealFreedomWatchNow.tv”. Daar zeggen ze dat klimaatmodellen gebaseerd zijn op kristallen bollen en koffiedik.
4. Cultuur: als mijn buurman het ontkent, doe ik mee
Wat als iedereen in je buurt zegt dat klimaatverandering een hoax is van de EU? Dan ga jij toch niet als enige je zonnepanelen installeren? Je reputatie op de barbecue staat op het spel.
En op Facebook krijg ik ook alleen berichten van mensen die het met me eens zijn. We noemen dat “gezellig meningen knuffelen in een echokamer”.
5. Het is gewoon te moeilijk
Klimaatwetenschap is zo… ingewikkeld. Al die grafieken, modellen, smeltende ijskappen, ppm CO₂ – kunnen we niet gewoon zeggen dat het klimaat altijd verandert? Net zoals het weer in Nederland. Soms regen, soms regen met wind.
6. Geen crisis te bekennen hier
De zee stijgt? Ja, in Bangladesh misschien. Hier in mijn straat is het droog, dus ik zie het probleem niet. En dat het warmer wordt, is toch eigenlijk wel lekker? Kunnen we eindelijk barbecueën in maart.
Tot slot: het probleem is niet het klimaat – het is de mens
Klimaatverandering is geen complot. Het is erger: het is waar. Maar zolang we collectief onze kop in het zand blijven steken, kunnen we blijven doen alsof het niet bestaat. Geen actie, geen schuldgevoel. Perfect systeem.
“Verandering begint bij jezelf,” zeggen ze. Maar als iedereen gewoon niets doet, verandert er ook niets. En dát, dames en heren, is pas echte stabiliteit.
“Geen paniek, het klimaat regelt zichzelf wel (toch?)”
“Waarom ik liever ontken dan mijn auto verkoop”
“Klimaatverandering? Nog nooit last van gehad hoor”
“De aarde brandt, maar ik heb het te druk met barbecuen”
“Als ontkennen energie oplevert, zitten we gebakken”
“CO₂ is ook maar een mening”
“Laat de ijskappen maar smelten, ik heb toch geen vakantie naar Antarctica gepland”
“Klimaatpaniek is voor hippies met linnen tassen”
“Ik geloof alleen in opwarming als m’n ijsje smelt”
“Zodra mijn tuin in brand staat, ga ik er misschien iets aan doen”