In de medische wereld bestaat er veel discussie over de effectiviteit en ethiek van verschillende screeningprogramma’s voor kanker. Een recent onderwerp van discussie is het pancreas kankerscreeningprogramma van Johns Hopkins University. Dit artikel gaat in op de zin en onzin van het screenen op pancreaskanker en de mogelijke implicaties voor patiënten.
Wat is Pancreaskanker Screening?
Pancreaskanker is een van de dodelijkste vormen van kanker vanwege de late ontdekking en snelle progressie van de ziekte. In tegenstelling tot borstkanker (mammografie), longkanker (CT-screening), en darmkanker (coloscopie), bestaat er momenteel geen breed geaccepteerde screeningstest voor pancreaskanker.
Johns Hopkins University heeft echter een screeningprogramma opgezet voor personen met een hoog risico op pancreaskanker. Dit programma richt zich voornamelijk op mensen met een familiaire of genetische aanleg voor de ziekte. Het doel is om pancreaskanker in een vroeg stadium op te sporen en zo de overlevingskansen te verbeteren.
De Controverse
Een belangrijk punt van kritiek is dat het screeningprogramma van Johns Hopkins geen controlegroep heeft. In klinische onderzoeken is het gebruikelijk om een controlegroep te hebben die geen screening ondergaat, zodat de effectiviteit van de screening kan worden vergeleken met een groep die de standaardzorg krijgt. Zonder deze vergelijking is het moeilijk te bepalen of de screening daadwerkelijk voordelen biedt.
Bovendien blijkt uit de gegevens van Johns Hopkins dat van de 1731 gescreende hoogrisico-individuen slechts 26 werden gediagnosticeerd met pancreaskanker. Dit komt neer op een incidentie van 1,5%, wat niet significant hoger is dan de levenslange kans op pancreaskanker in de algemene bevolking (1,8% voor mannen en 1,6% voor vrouwen). Dit roept vragen op over de effectiviteit van de screening in deze hoogrisicopopulatie.
De Nadelen van Overdiagnose
Een ander kritiekpunt is het risico op overdiagnose en de daarmee gepaard gaande angst en medische ingrepen. Screening kan leiden tot de detectie van tumoren die misschien nooit klachten zouden hebben veroorzaakt of de levensduur van de patiënt zouden hebben beïnvloed. Dit kan resulteren in onnodige biopsieën, behandelingen en de bijbehorende complicaties, zoals infecties en ziekenhuisopnames.
Ethische Overwegingen
Het is ethisch gezien problematisch om mensen bloot te stellen aan potentieel schadelijke procedures zonder duidelijk bewijs van voordeel. De huidige aanpak van Johns Hopkins wordt bekritiseerd omdat ze gezonde individuen blootstellen aan angstige tests en ze mogelijk patiënten maken zonder dat er duidelijke voordelen zijn aangetoond.
Conclusie
Hoewel het screenen op pancreaskanker bij hoogrisico-individuen een nobel doel lijkt te dienen, zijn er aanzienlijke vragen en zorgen over de effectiviteit en ethiek van de huidige praktijken. Zonder rigoureuze wetenschappelijke onderbouwing en duidelijke voordelen voor de patiënten, blijft de waarde van dergelijke screeningprogramma’s twijfelachtig. Het is van cruciaal belang dat toekomstige studies beter worden opgezet met controlegroepen en dat ze transparant zijn over de mogelijke nadelen van screening, zodat de medische gemeenschap en het publiek weloverwogen beslissingen kunnen nemen.