Arme mensen in Nederland leven gemiddeld korter dan rijkere mensen om verschillende redenen, die zowel materieel, psychosociaal, gedragsmatig als direct gerelateerd aan gezondheid zijn. Materiële factoren spelen een rol, waarbij een gebrek aan financiële middelen leidt tot slechtere leefomstandigheden, minder toegang tot gezonde voeding en gezondheidsbevorderende producten. Psychosociale mechanismen, zoals langdurige financiële zorgen en gebrek aan perspectief, leiden tot chronische stress, wat de gezondheid negatief kan beïnvloeden. Gedragsfactoren houden in dat mensen met minder inkomen vaak een minder gezonde levensstijl hebben, zoals meer roken, overgewicht hebben, en minder vaak voldoen aan de beweegrichtlijn. Een slechte gezondheid kan de kansen op werk verminderen, wat op zijn beurt weer invloed heeft op gezondheid en inkomen, waardoor een negatieve spiraal ontstaat die moeilijk te doorbreken is.
Specifieke uitdagingen die arme mensen ondervinden, omvatten niet alleen de directe gevolgen van een beperkt budget, zoals minder geld voor gezonde maaltijden en medische zorg, maar ook indirecte effecten zoals woonomstandigheden die bijdragen aan gezondheidsproblemen, zoals vochtige huizen die astma kunnen verergeren. Bovendien zorgt leven in armoede voor chronische stress, wat kan leiden tot overgewicht, suikerziekte, en hart- en vaatziekten. Stress verergert ook een ongezonde levensstijl, omdat de betrokkenen zo gefocust zijn op overleven dat ze sneller kiezen voor ongezonde voeding.
In Nederland leven naar schatting 1 miljoen mensen in armoede, en de gevolgen voor de gezondheid zijn aanzienlijk. Armoede leidt vaak tot ongezonde keuzes vanwege financiële beperkingen, waardoor goedkopere en ongezondere voeding wordt gekocht. Daarnaast doen mensen met een lager inkomen minder vaak aan sport, vanwege de kosten die daarmee gemoeid zijn. Dit draagt bij aan een hogere kans op verschillende aandoeningen, zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, en kanker. Ook is er vaak sprake van uitstel van medische zorg, wat de gezondheidssituatie verder kan verslechteren.
Deze factoren samen benadrukken de complexe relatie tussen armoede en gezondheid en de noodzaak voor gerichte interventies en beleidsmaatregelen om de gezondheidskloof in Nederland te dichten.