De lezing door Vinay Prasad begon met een welkomstwoord en een kennismaking met de deelnemers om een idee te krijgen van hun achtergrond en opleidingsniveau. De spreker, een hematoloog-oncoloog aan het UCSF, stelde zichzelf voor en gaf een overzicht van zijn werk in verschillende ziekenhuizen, zijn wekelijkse kliniek en zijn onderwijsactiviteiten in de epidemiologie. Hij vermeldde ook zijn onderzoek en de publicatie van zijn werken zonder betaalmuren.
Het belangrijkste deel van de lezing begon met een discussie over de kritische beoordeling van oncologische artikelen. Hij legde het belang uit van het onderscheid tussen tumoractiviteit en werkzaamheid en hoe deze termen worden gebruikt in klinisch onderzoek. Hij benadrukte dat een medicijn weliswaar tumoren kan laten krimpen (activiteit), maar dat dit niet noodzakelijk betekent dat het de overleving of de kwaliteit van leven van patiënten verbetert (werkzaamheid).
Een belangrijk deel van de lezing richtte zich op de POLO-studie, die het medicijn Olaparib onderzocht bij patiënten met een BRCA-mutatie en uitgezaaide alvleesklierkanker. De spreker bekritiseerde de methodologie van de studie, met name de beslissing om de chemotherapie na vier maanden te stoppen en de patiënten verder te behandelen met Olaparib of een placebo. Hij betoogde dat dit niet overeenkomt met de gangbare praktijk, waarbij de chemotherapie normaal gesproken wordt voortgezet zolang deze effectief is. Hij stelde vast dat de progressievrije overleving (PFS) in de studie weliswaar werd verlengd, maar dat dit niet leidde tot een verbeterde algehele overleving.
Hij legde ook de verschillen uit tussen klinische en surrogaat-eindpunten in studies. Terwijl PFS vaak als surrogaat-eindpunt wordt gebruikt omdat het sneller meetbare resultaten oplevert, benadrukte hij dat de algehele overleving (OS) de gouden standaard is, omdat het de werkelijke overleving van de patiënten meet. De spreker legde uit dat een verlenging van PFS niet noodzakelijk betekent dat de patiënten langer of beter leven.
De spreker ging in op de ethische implicaties van studies met suboptimale controlegroepen, waarbij de controlegroep niet de beste beschikbare standaardtherapie krijgt. Hij gaf voorbeelden van studies waarbij patiënten in de controlegroep niet dezelfde kansen hadden als degenen in de behandelingsgroep, wat de interpretatie van de resultaten vertekent. Hij wees erop dat in veel studies de patiënten in de controlegroep later toegang kregen tot het nieuwe medicijn (crossover-design), wat de beoordeling van de werkelijke effectiviteit van het nieuwe medicijn bemoeilijkt.
Hij benadrukte dat bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen eerst in latere behandelingsfasen getest moet worden voordat ze in de eerstelijnsbehandeling worden gebruikt. Dit vermindert het risico voor de patiënten die al veel andere behandelingsopties hebben uitgeput.
Een ander aandachtspunt was de analyse van studiedesigns en de kritische beoordeling van de resultaten. Hij besprak verschillende valkuilen en vertekeningen die kunnen optreden bij klinische studies en benadrukte het belang van de onafhankelijkheid van onderzoekers van financiële belangen. De spreker vermeldde ook dat de meerderheid van de klinische studies door de industrie wordt gefinancierd, wat mogelijk tot belangenconflicten kan leiden.
Aan het einde van de lezing beantwoordde de spreker vragen uit het publiek en besprak specifieke studies en hun implicaties voor de klinische praktijk. Hij benadrukte de noodzaak om voortdurend bij te leren en kritisch te blijven om de best mogelijke zorg voor patiënten te waarborgen.